Shkruan: Edhem Sherkavi
Shkrimtari kundër robërisë, Frederick Douglass, lindi si skllav në Maryland në vitin 1818. Në librin e tij të famshëm Robëria ime dhe liria ime, ai shkroi: “Robëria është një sistem i ndërtuar mbi krijimin e niveleve të thella të frikës.”
Douglass gjithmonë lundroi kundër rrymës. Ai mësoi të lexonte dhe të shkruante vetë, pavarësisht rrezikut të një ndëshkimi të rëndë. Kur e rrahën me kamxhik si dënim për sjelljen e tij rebele, ai iku në shtetet veriore të Amerikës. Ishte vetëm njëzet vjeç, pa para dhe pa asnjë lidhje. Por shumë shpejt u bë udhëheqës i lëvizjes kundër robërisë. Ai udhëtonte nëpër shtetet veriore duke u folur masave për dëmet dhe padrejtësinë e robërisë.
Kundërshtarët e robërisë donin që ai të qëndronte brenda kornizës së ligjëratave të tij, duke përsëritur të njëjtat histori përsëri e përsëri, por ai dëshironte më shumë se kaq për veten e tij, kështu që u rebelua përsëri dhe themeloi gazetën e tij, në të cilën shkruante kundër robërisë, gjë që ishte një sjellje e paparë nga një ish-rob. Gazeta pati sukses të jashtëzakonshëm.
Ndonjëherë duhet hedhur një hap më tej. Sepse një hap, që duket si i vetmi i mundur, shpesh nuk çon drejt rezultateve të dëshiruara. Douglass kishte dy zgjedhje para vetes: të duronte torturën e kamxhikëve çdo herë, ose të arratisej, dhe ai zgjodhi arratisjen. Ai e kuptoi se e panjohura, që përfshinte lirinë dhe aventurën, ishte më e mirë se robëria e bazuar në siguri me nënshtrim të plotë.
Në fund të fundit, robëria është robëri dhe nuk ka emër tjetër, pavarësisht sa i gjatë është litari me të cilin është lidhur njeriu. Njeriu ose është i lirë, ose është rob, nuk ka një mundësi të tretë.
Jeta u përket kryesisht atyre që janë të vendosur dhe të guximshëm, atyre që dinë të kundërshtojnë dhe atyre që refuzojnë të kenë zinxhir rreth qafës, qoftë ai edhe i artë. Megjithatë, kjo është vendosmëri dhe guxim i mençur, përndryshe do të shndërrohej në pamendësi. Është vendosmëri që buron nga vlerat dhe parimet e larta, përndryshe është çështje e destinuar që të dështojë.
Bilal ibn Rebbahu u përjetësua në histori, sepse u rebelua kundër sistemit të robërisë të vendosur në periudhën paraislame. “Roni i përket zotërisë së tij”, kështu thoshte ligji i tyre.
Ai nuk kishte të drejtë ta zgjidhte fenë, mendimin, madje as ndjenjat, përveç atyre që urdhëronte zotëria i tij.
Sa i përket Bilalit, ai kishte qëndrim krejtësisht të ndryshëm për këtë çështje. Dita e tij më e lartë në shkallën e lirisë ishte dita kur e hodhën të lidhur në rërën e nxehtë dhe i vendosën një gur mbi kraharor. Formarisht, ai ishte i lidhur, por në thelb ishte i lirë. Me shembullin dhe veprimin e tij, ai e tronditi të gjithë sistemin e robërisë.
Sa’d ibn Ebi Vekasi u përjetësua në histori, sepse mbajti qëndrim ndryshe nga ai që njihte Meka. Më saktë, ndryshe nga ai që njihnin të gjithë arabët.
Feja është më e rëndësishme se familja! Kjo ishte motoja e revolucionit të tij. Dhe kur nëna e tij u betua se do të qëndronte nën Diell, pa ngrënë dhe pa pirë asgjë, derisa ai ta braktiste Islamin, ai i tha: “Nënë e dashur, edhe nëse do të kishe njëqind shpirtra dhe do t’i humbje një nga një, unë nuk do ta braktisi këtë fe.”
Suhejb Er-Rrumiu u përjetësua në histori, sepse i ndryshoi kriteret dhe përkufizimin e pasurisë. “Pasuria është binjake e shpirtit,” kështu thonë arabët. Megjithatë, kur Suhejb Er-Rrumiu u nis për në Medinë si muhaxhir, Kurejshitët e ndoqën dhe u përpoqën ta kthenin pas. Kur nuk mundën ta bindnin që të kthehej, i thanë: “Si është e mundur që erdhe tek ne (në Mekë) pa asgjë, dhe tani dëshiron të na lëshosh me gjithë pasurinë tënde të madhe?”
Suhejbi menjëherë u tregoi se ku ndodhej pasuria e tij (ari dhe argjendi), dhe Kurejshitët e morën pasurinë e tij, ndërsa Suhejbi u nis drejt vendit ku ndodhej i dashuri i tij, Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sellem. Në Medinë, atë e priti i Dërguari i Allahut (savs), me një buzëqeshje në fytyrë. Në fakt, meleku Xhibrili e kishte njoftuar për atë që kishte ndodhur mes Suhejbit dhe Kurejshitëve, andaj i Dërguari i Allahut (savs), i tha: “Të ka shkuar mbarë tregtia, o Ebu Jahja!”
Në çdo epokë, njerëzimi vazhdon të krijojë forma dhe korniza të reja robërie dhe t’i vendosë njerëzit brenda tyre. Vetëm ata që arrijnë të dalin nga këto “korniza” bëhen vërtet të lirë. Robëria nuk ka më vetëm formën e prangave dhe zinxhirëve, por ka marrë edhe shumë forma dhe korniza të tjera.
Robëria në kohën moderne gjendet në konceptet dhe sistemet që i ngjajnë një makinerie të madhe, ku shtetet dhe individët janë si pjesë të vogla që e vënë atë në lëvizje. Të gjithë mendojnë se janë të lirë, sepse janë bindur se kush nuk ka një vend në këtë makineri, është i papunë dhe i pavlerë. Ndërkohë, në realitet, ne nuk jemi asgjë tjetër veçse vida të vogla, pjesë të përbëra nga pjesë më të mëdha, të mbledhura në një makineri gjigante që përfaqëson sistemin global i cili sot mbizotëron.
Përshtati në shqip: Miftar Ajdini
(Islampress)
