Falënderimet janë për Allahun e Madhërishëm, Zotin tonë të Cilin e falënderojmë dhe prej Tij ndihmë, falje dhe udhëzim kërkojmë. Atë njeri të cilin e drejton Allahu askush nuk mundet ta humbasë, ndërsa atë njeri që humbët rrugën dhe veten e tij, askush tjetër veç Allahut nuk mundet ta drejtojë.
Dëshmojmë dhe vërtetojmë se nuk ka zot tjetër që meriton të adhurohet me të drejtë përveç Allahut të Madhërishëm, që është Një dhe i pa shoq. Dhe dëshmojmë e vërtetojmë se Muhamedi (savs), është rob i Allahut dhe është i Dërguari i Tij i fundit.
Vëllezër të dashur!
Hutbeja e sotme titullohet: Rëndësia e namazit të xhumasë
Dita e premte (e xhuma) është dita më e mirë e javës. E premtja është dita në të cilën u krijua Ademi, dita në të cilën ai u fut në Xhenet, dita në të cilën u nxor nga Xheneti dhe dita në të cilën do të ndodh Kiameti. E premtja është dita e shpërblimeve të veçanta për atë që pastrohet, parfumohet, vishet bukur dhe shkon në xhami për t’u falur pa i penguar apo shqetësuar njerëzit e tjerë. E premtja është dita në të cilën ka një moment që Allahu u përgjigjet lutjeve të atyre që i luten Atij.
Transmetohet se një grup i ensarëve, në një rast në periudhën para hixhretit, kishin propozuar si vijon: Hebrenjtë kanë një ditë në javë kur mblidhen, e po ashtu edhe të krishterët. Le t’i caktojmë vetes edhe ne një ditë kur do të mblidhemi, të bëjmë dhikër dhe të falim namaz. Hebrenjtë e kanë të shtunën, të krishterët e kanë të dielën, kurse ne për vete le ta caktojmë të premten! Dhe kështu të premten ata u mblodhën tek Esad bin Zurare (r.a.). Ata falen një namaz të përbashkët prej dy rekatesh të prirë nga Esad bin Zurare (r.a.), i cili më pas ua mbajti edhe një ligjëratë të përshtatshme. Pasiqë atë ditë ata e zgjodhën si ditë grumbullimi, atë e quajtën “xhum’a” (mbledhje). Pas asaj ngjarjeje, Allahu i Plotfuqishëm e shpalli ajetin 9, të sures el-Xhumu’a:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
„O besimtarë, kur të thirreni për (të falur) namazin (e xhumasë) në ditën e premte, nxitoni për ta përmendur Allahun dhe pezulloni tregtinë! Kjo, që ta dini, është më mirë për ju!“
Pas shpalljes së këtij ajeti, namazi i xhumasë u bë namaz i detyrueshëm javor për çdo musliman mashkull, të rritur, të mençur dhe të shëndetshëm.
Ai që e fal namazin e xhumasë, e vërteton besimin e tij në Allahun dhe të Dërguarin e Tij, ndërsa ai që nuk e fal xhumanë ose e lëshon pa arsye, ai e ka braktisur fenë Islame. Ibni Abasi (r.a.), thotë: “Kush i mungon tri xhuma radhazi, ai e ka lënë Islamin e tij”.
Vëllezër të dashur!
Fjala xhum’a në arabisht do të thotë, grumbullim, tubim, mbledhje… Është obligim i detyrueshëm për të gjithë muslimanët e rritur, të mençur, meshkuj, që të mblidhen të premten dhe ta falin namazin e xhumasë. Një nga kushtet për vlefshmërinë e namazit të xhumasë është që ai të falet vetëm në një vend, në një xhami, në një fshat, në një qytet apo në një qendër më të madhe, ndërsa namazet ditore mund të falen me xhemat kudo ku mblidhen dy ose më shumë njerëz (nëpër shtëpi, shkolla, mesxhide, xhami, fusha, vende pune, etj.).
Nëse xhumaja do të mbahej në disa vende, nuk do të përmbushej qëllimi i saj më i rëndësishëm, që është tubimi i muslimanëve dhe afrimi i tyre. Nëse do të lejohej të mblidhej secili grup në pjesën e tij të fshatit, ata nuk do të afroheshin dhe nuk do ta njihnin pjesën tjetër të fshatit. Për këtë arsye, xhumaja nuk falej në disa vende në kohën e Ebu Bekrit, as të Umerit, as të Osmanit, as të Aliut, as në kohën e tabiinëve. Kur është pyetur Imam Ahmedi për faljen e xhumasë në më shumë se një vend, ai ka thënë: “Unë nuk di që muslimanët e kanë falur xhumanë në më shumë se një vend…”
Kurse sot? Sot çdo lagje dëshiron të ketë xhaminë e saj në të cilën do të falet xhumaja. Përse? Sepse nuk ka xhami të mjaftueshme dhe është e nevojshme të ndërtohen të reja dhe të krijohen xhematet e reja? Jo! Por, sepse funksionon kryeneçësia, mosmarrëveshjet, mendjemadhësia… Dhe pastaj, në vend se të na bashkojnë xhumaja dhe xhamia, që është qëllimi kryesor, ato na përçajnë. Ajo që kam arritur të kuptoj dhe të mësoj në këto vite të studimeve të mia, deri tani, është se nuk ka absolutisht asnjë përfitim nga xhumatë dhe xhamitë e tilla, kurse dëmi është i madh.
Të dashur vëllezër!
Namazi i xhumasë është obligim mbi të gjitha obligimet tjera. Për këtë arsye kur të thirremi të premten për namaz të xhumasë, duhet të lihen të gjitha punët e kësaj bote, sepse çdo punë dhe çdo fitim gjatë kohës së namazit të xhumasë është haram. Prandaj, kur të thirremi të premteve për namaz të xhumasë, nuk ka arsye për të mos u përgjigjur, përveçse për punë të domosdoshme dhe për sëmundje.
Cila punë është e domosdoshme? Ajo është një punë nga e cila varet jeta e njerëzve, p.sh. mjeku nuk duhet ta lërë pacientin në sallën e operacionit, që të shkojë ta falë xhumanë. Punë e domosdoshme nuk është mbledhja e barit, prerja e druve… Punë e domosdoshme nuk është ajo ku ju jeni shefi i vetvetes dhe mund ta organizoni orarin tuaj të punës sipas dëshirës. Por nëse do të punonim për dikë, ne duhet ta pyesim shefin për mungesë nga puna për ta falur xhumanë, e nëse ai na lejon ne do të shkojmë, dhe nëse duhet, atë kohë edhe ta punojmë më vonë. Nëse nuk do na lejon, ne do të bindemi, por është obligim që të kërkojmë punë tjetër dhe një shef tjetër që të na lejojë të falim namazin e xhumasë. Të gjithë ata që nuk e pyetën shefin për mungesën në punë për xhuma nuk kanë justifikim.
A është çdo sëmundje arsyetim për lënien e namazit të xhumasë? Jo, por vetëm ato sëmundje që na bëjnë të pamundur lëvizjen, na rrezikojnë jetën ose na përkeqësojnë gjendjen tonë shëndetësore, nëse shkojmë në xhuma, si p.sh. burri pas operacionit, ose burri në shtrat të sëmundjes etj. Ndërsa në vendin tonë njerëzit ose nuk e dinë ose përpiqen ta mashtrojnë Allahun, dhe thonë, nuk shkoj në xhuma se jam i sëmurë, ndërsa nuk është sëmurë të shkojë te fqinji për kafe ose në shitore.
Vëllezër të dashur!
Namazi i xhumasë, përveç faljes së namazit, përbëhet edhe nga hutbeja, dëgjimi i së cilës është i obligueshëm. Gjatë hutbes është e ndaluar çdo bisedë, madje edhe kur e këshillojmë dikë që flet, përveç me shenjë. Gjatë mbajtjes së hutbes nuk lejohen tesbihët, as dhikri, as të luhet, as të përdoret telefoni, as leximi, etj. Ai që e ka filluar namazin para fillimit të hutbes, duhet ta përfundojë namazin duke i plotësuar vetëm pjesët e nevojshme të tij. Gjatë hutbes, e vetmja gjë që lejohet është heshtja dhe dëgjimi, e kushdo që bën gjëra të tjera, ai nuk do të ketë shpërblim nga xhumaja.
Ajo që dua ta theksoj në këtë hutbe, është se gjithmonë në vendin tonë mësohej se namazi i xhumasë ka 16 rekate. A do të thotë kjo tani se ata që largohen nga xhamia menjëherë pas farzit nuk e kanë falur namazin e xhumasë? Jo! Sepse obligimi i namazit të xhumasë është hutbeja dhe 2 rekate farz. Ndërsa 10 rekatet e mbetura bazohen ose në hadithe ose në thënie të dijetarëve të caktuar islamë, kështu që nëse i falim edhe ato do të fitojmë shpërblim shtesë.
Por ajo që më shqetëson këtu, janë ata që i referohen traditës gjatë gjithë kohës, i referohen si ka vepruar gjyshi i tyre, dhe dalin nga xhamia pas farzit. Pse? Për asgjë! Për ta ndezur një cigare, për të biseduar, për të qeshur … menjëherë para xhamisë. Epo, gjyshi nuk ka punuar kështu, as nuk është kështu në traditën tonë. Por padyshim, se ne i përmbahemi traditës dhe gjyshit vetëm kur na përshtatet neve dhe kur është në favorin tonë, ndërsa kur nuk është në favorin tonë, si kjo falja pas farzit të xhumasë, atëherë mundët edhe në kundërshtim me gjyshin.
Allahu na ruajtë nga hipokrizia në fe!
Të dashur vëllezër!
Ta ruajmë xhumanë tonë, sepse xhumaja është një nga shtyllat e besimit tonë. Një misionar i krishterë ka thënë: “Anijet e misionit tonë të krishterë do të përplasen me shkëmbinjtë e Islamit për sa kohë që ekzistojnë tri gjëra në Islam: Kurani origjinal, haxhillëku dhe namazi i xhumasë.”
I lutem Allahut të Plotfuqishëm, që të na ruajë unitetin tonë dhe ta rrisë dashurinë dhe mirëkuptimin e ndërsjellë. Amin!!!
Përshtati: Miftar Ajdini
