O besimtarë! mos i pranoni për mbrojtës baballarët dhe vëllezërit tuaj, nëse ata e duan mosbesimin më shumë sesa besimin…
Falënderimi i takon vetëm Allahut i Cili na ka krijuar, na ka dhënë shpirt, na ka dhënë mendje, na ka dërguar pejgamberë dhe shpallje, në mënyrë që ta njohim Atë, dhe prej Tij të kërkojmë ndihmë, falje dhe udhëzim. Paqja dhe shpëtimi qofshin mbi Pejgamberin e mëshirës, i cili na i transmetoi fjalët e Allahut, duke na mësuar se si të jetojmë sipas Kuranit. I dërgojmë salavate dhe selam familjes së tij, sahabëve dhe tabi’inëve, si dhe të gjithë pjesëtarëve të umetit të tij nga Lindja në Perëndim.
Vëllezër të respektuar!
Tema e hutbes së sotme është: „O besimtarë! Mos i pranoni për mbrojtës baballarët dhe vëllezërit tuaj, nëse ata e duan mosbesimin më shumë sesa besimin…“
Kur duam ta përmirësojmë shëndetin tonë kërkojmë këshilla nga mjeku. Kur duam ta riparojmë makinën, shkojmë te automekaniku. Kur duam t’i përmirësojmë fermat tona, ne i kërkojmë këshilla agronomit. Kur kemi ndonjë paqartësi me dispozita ligjore, shkojmë te avokati… Por kur kemi ndonjë paqartësi në lidhje me fenë, atëherë e marrim Kuranin ose ndonjë koleksion hadithesh ose e ndezim You Tube-n, dhe pastaj, pas leximit të vetëm disa ajeteve, haditheve, pas dëgjimit të ndonjë ligjërate – ne i japim vetes të drejtën për interpretimin e fesë.
Kjo qasje ndaj fesë, ky interpretim i Kuranit, sipas komentatorit El-Gazaliut, është dhunë ndaj Tekstit, dmth. ndaj Kuranit.
Surja që më së shpeshti abuzohet, keqkuptohet, keqinterpretohet, në kontekstin e marrëdhënieve ndërnjerëzore midis muslimanëve dhe jomuslimanëve, midis muslimanëve dhe mëkatarëve muslimanë, është surja et-Tevbe. Nëse duam ta interpretojmë drejtë këtë sure, si dhe tërë Kuranin, është e nevojshme të dimë, se në cilën kohë është shpallur surja, me çfarë rasti dhe në çfarë konteksti janë zbritur ajetet e saj.
Nëse nuk do të vepronim në këtë mënyrë me rastin e interpretimit të ajeteve të caktuara, dhe veçanërisht ajetet e kësaj sureje, atëherë do të binim në një kurth të madh. Atëherë ne do ta paraqisnim Islamin si fe të luftës, dhunës dhe urrejtjes, e madje edhe e urrejtjes ndaj më të afërmve tanë, sepse Allahu i Madhërishëm, në thirrjen kuranore për besimtarët thotë:
“O besimtarë! Mos i pranoni për mbrojtës baballarët dhe vëllezërit tuaj, nëse ata e duan mosbesimin më shumë sesabesimin. Kushdo prej jush që i merr ata për mbrojtës, është keqbërës.” (et-Tevbe, 23)
Në leximin e parë ose sipas interpretimit të keqdashësve, ose të atyre që nuk janë mjaft të ditur në Islam, ky ajet na thotë: O besimtarë, nëse babai juaj, nëse nëna juaj, nëse vëllai ose motra juaj është pabesimtar/e, mos u bëni miq me ta. O besimtarë, nëse babai juaj, nëse nëna juaj, nëse vëllai ose motra juaj është mëkatar/e e rëndë, i fyen shenjtëritë islamike, bën shirk, nuk i zbaton dhe i shpërfill dispozitat islame etj., mos u bëni mik me ta, dhe sipas kuptimit tonë të fjalës mik, kjo do të thotë mos i duani ata.
A është e mundur që Allahu në Kuranin fisnik të na thërrasë që t’i urrejmë të afërmit tanë, nëse nuk janë ashtu siç duhet të jetë një musliman?
Natyrisht që jo, sepse në shumë vende në Kuran, Allahu bën thirrje për bamirësi dhe respekt për prindërit, qofshin ata muslimanë, jomuslimanë apo mëkatarë të rëndë, kështu që thuhet:
“Kujtoni kur ne morëm besën tuaj, o bijtë e Israilit, se do të adhuroni vetëm Allahun, do të silleni mirë me prindërit, të afërmit, jetimët dhe të varfrit…(el-Bekare, 83)
*****
“Ejani t’ju lexoj çfarë ju ka urdhëruar Allahu: që të mos i shoqëroni Atij asgjë (në ibadet); që të silleni mirë me prindërit; që të mos vrisni fëmijët tuaj për shkak të varfërisë, sepse Ne ju ushqejmë ju dhe ata; që të mos i afroheni veprave të turpshme, qofshin ato të hapëta apo të fshehta…” (el-En’am, 151)
*****
“Zoti yt ka urdhëruar, që të mos adhuroni askënd tjetër përveç Atij dhe, që të silleni mirë me prindërit. Nëse njëri prej tyre ose të dy arrijnë pleqërinë te ti, mos u thuaj atyre as “uh!”, mos i kundërshto, por drejtoju atyre me fjalë respekti.Lësho para tyre krahët e përuljes prej mëshirës dhe thuaj: “O Zoti im, mëshiroji ata, ashtu siç më kanë rritur, kur unë isha i vogël!” (el-Isra, 23-24)
Këto janë vetëm disa ajete që flasin për bamirësi ndaj prindërve, të afërmve, si dhe ndaj njerëzve të tjerë, pa bërë përjashtim musliman / jomusliman.
Edhe Pejgamberi (savs), në shumë vende flet për bamirësinë ndaj prindërve. Abdullah ibn Mesudi (r.a.) transmeton: “E pyeta të Dërguarin e Allahut (savs): “Cila vepër është më e vlefshme tek Allahu?”Ai tha: “Namazi në kohën e tij.” Dhe cila vepër, sipas vlerës, vjen pas atë? – e pyeta përsëri.“Bamirësi ndaj prindërve.” – u përgjigj ai. “Dhe cila vepër vjen pas kësaj?” – e pyeta për herë të tretë.“Lufta në rrugën e Allahut.” – u përgjigj ai.”
Nga Esma (r.a.), transmetohet se ka thënë:“Gjatë sundimit të Kurejshitëve, derisaende vazhdonte armëpushimi mes tyre dhe Pejgamberit (savs), nëna ime, përndryshe idhujtare, erdhi të më vizitonte së bashku me vëllain tim. Unë shkova te Pejgamberi (savs) dhe e pyeta: “O i Dërguari i Allahut, nëna ime ka ardhur tek unë, e cila, me gjasë, dëshiron të vendosë kontakt midis neve të dyjave dhe të mbajë lidhje farefisnore. Si të veproj?” “Mbaji lidhjet farefisnore me nënën tënde.” – më urdhëroi ai.”
Përveç ajeteve kuranore dhe haditheve të cilat flasin për bamirësi ndaj prindërve dhe të afërmve pavarësisht a janë muslimanë apo jo, mëkatarë apo jo, historia ka regjistruar se prindërit e sahabëve, gjeneratës më të mirë të njerëzve, ishin idhujtarë. Do ta theksojmë vetëm një shembull.
Sa’d ibn Ebi Vekas ishte djalë i ri nga një familje e respektuar dhe e pasur. Kur ai e përqafoi Islamin u habitën të gjithë, sepse deri atëherë Muhamedin (savs) më së shumti e ndiqnin të varfërit. Kur dëgjoi nëna e Sa’dit për pranimin e tij të Islamit, ajo u pikëllua shumë. Duke e ditur se sa ishte Sa’di i lidhur me të, sa e donte dhe respektonte, ajo u përpoq ta përdorë armën e saj më të fortë, kështu që u zotua se nuk do të hante as nuk do të pinte derisa ai ta braktiste Islamin. Mirëpo Sa’di ishte i palëkundur në besimin e tij.
Nëna po dobësohej dita ditës, sa që jeta e saj u vu në pikëpyetje. Kur e vuri re këtë Sa’di (r.a.) iu afrua asaj dhe i tha: “Oj nënë, sado shumë që të dua, unë më shumë e dua Allahun dhe të Dërguarin e Tij… Pasha Allahun, edhe nëse do t’i kishe 1000 shpirtra, dhe të të lëshojnë një nga një, unë as atëherë nuk do ta braktisja fenë time.”
Për shkak të këtij përkushtimi ndaj fesë, Allahu e shpalli ajetin vijues:
“Ne e kemi urdhëruar njeriun që t’i nderojë prindërit e vet… Nëse ata orvaten, që të më shoqërosh Mua (në ibadet) diçka, për të cilën ti nuk ke dijeni, mos i dëgjo… Tek Unë do të ktheheni dhe Unë do t’ju lajmëroj për atë që keni bërë.”(Lukman, 14-15)
Nga e gjithë kjo që u ekspozua, mund të përfundojmë:
• Kjo thirrje kuranore na paralajmëron që të mos bëjmë besëlidhje me prindërit dhe fqinjët, të mos u besojmë atyre, të mos i marrim si mbrojtës – nëse janë kundër Islamit dhe muslimanëve. Do të thotë: kjo “MOS”ka të bëjë me besëlidhjen, por jo edhe me dashurinë dhe bamirësinë ndaj tyre.
• Prindërve dhe të afërmve duhet t’u bëjmë bamirësi dhe t’u drejtohemi me fjalë të mira, pa marrë parasysh a janë muslimanë apo jomuslimanë
• Ne duhet të jemi të dëgjueshëm dhe në shërbim të prindërve tanë, përveç kur ata na çojnë në mëkat.
• Ndaj prindërve tanë duhet të sillemi me shumë respekt dhe mirëkuptim.
• Me fjalë të bukura, me vepra të mira, me shembull personal, duhet të përpiqemi t’i korrigjojmë gjërat e këqija tek prindërit, tek të afërmit, tek miqtë…
• Duhet t’i lutemi Allahut të Plotfuqishëm për udhëzimin e prindërve, të afërmve, miqve tanë në rrugën e drejtë, duke thënë: “O Zoti im, mëshiroji ata, ashtu siç më kanë rritur, kur unë isha i vogël!”(el-Isra, 24)Amin!
Përshtati: Miftar Ajdini
