Para se të shkruajmë vetë tregimin, në vend të një hyrjeje, do të japim disa informacione të shkurtra enciklopedike për familjen Barmeki.
Barmekidët ishin një familje e madhe, anëtarët e së cilës mbanin funksionet më të rëndësishme gjatë Abasidëve. Literatura thotë se Barmek ishte një murg i tempullit budist Nevbahar (Nava Vihara) në Belha (Afganistan), një shkencëtar, njohës i astronomisë dhe mjekësisë.
Halid ibn Barmak u bë i njohur për pikëpamjet e tij të prera, mendimet e sakta, analizat e sakta dhe kryerjen e suksesshme të çështjeve administrative dhe ushtarake. Në vitin 765, ai u emërua guvernator i Tabaristanit, ku qëndroi për katër vjet. Mori pjesë në betejat kundër bizantinëve dhe meritat e tij të mëdha i përkasin edhe formimit të qytetit të Bagdadit. Në ditët e fundit të kalifatit, kalifi Mansour emërohet guvernator i Mosulit. Gjatë mandatit të tij si guvernator i Mosulit, ai u bë i preferuari në mesin e njerzve. Vdiq ne vitin 781/782.
Djali i Khalid Barmekut i quajtur Jahja në kohën e Mensurit ishte guvernator i Azerbajxhanit dhe Armenisë. Veziri e emëroi Jahjanë edhe halifi Mehdiu, i cili përveç detyrave të vezirit, i dha edhe një detyrë të veçantë, te rriste (edukonte) djalin e tij Harun Rashidin.
Kur Harun Rashid u bë kalif, ai e la Jahjanë në postin e vezirit dhe në të njëjtën kohë i dha atij pushtet absolut mbi Bejt l-mal. Pas 17 vitesh vezir, Jahja doli në pension dhe në vend të tij u emërua djali i tij Fazili. Nga 793 deri në 797, Fazil mbikëqyri Taberistanin, Armeninë, Azerbajxhanin dhe Khorasanin. Ndërsa Fazili ishte guvernator i Horosanit, ai formoi një ushtri (!) me të cilën arriti fitore të mëdha dhe një pjesë e ushtrisë së tij, që thuhet se ishte rreth 20.000 ushtarë, u dërgua në Bagdad për t’u shërbyer (!) kalifëve. Në një kohë të shkurtër Fazili u bë shumë i njohur dhe i njohur në popullatë sepse në vendet e pushtuara ndërtoi xhami, rrugë, ujësjellës etj.
Veziri i katërt nga familja Barmeki është vëllai i Fazilit, Xhaferi, i cili ishte shok shumë i ngushtë i Harun Rashidit. Ai ishte vezir për shumë vite. Ai u bë shumë i pasur, me ndikim dhe shumë më i njohur se babai dhe vëllai i tij. Familja Barmeki fitoi fuqi dhe pasuri të madhe në një kohë të shkurtër. Historianët thonë se Barmekids krijuan një kokë të dytë në të njëjtën qafë dhe kontrollonin të gjithë aparatin shtetëror. Familja Barmeki pyeteshte për të gjitha takimet, nga ato më të rëndësishmet deri tek ato shërbime.
Halifi dhe Kopshtari
Me kalimin e kohës, anëtarët e familjes Barmeki depërtuan në të gjithë aparatin shtetëror abasid dhe pothuajse në çdo post, nga më të lartat si veziri deri te ato më të ulëtat si veprimtaritë e shërbimit, kishin njerëz nga familja Barmeki.
Një ditë, teksa ecte në kopsht me vezirin e tij Xhaferin, kalifi Harun Rashid e verjti një mollë dhe u nis për ta mbledhur atë, por për shkak të shtatit të shkurtër nuk ia doli me qëllimin. Atëherë halifi Harun Rashid iu drejtua vezirit të tij Xhaferit me fjalët: “Ngjitu mbi supet e mia dhe mere mollën per mua”.
Veziri Xhaferi, pa u menduar e pa hezituar, dëgjoi fjalët e Kalifit, i hipi shpejt në shpinë dhe e kapi mollën.
Molla ishte shumë e shijshme dhe e lëngshme dhe halifi Harun Rashid vendosi ta shpërblejë kopshtarin për përpjekjen e tij të përkushtuar në rritjen e mollëve të mrekullueshme. Kopshtari qëndronte aty pranë dhe e shikonte gjithë çështjen me habi të madhe.
Kur kopshtari iu afrua halifi i tha: “Më trego dëshirat e tua që t’i plotësoj ato”.
Kalifi nuk mund ta imagjinonte se çfarë përgjigje do të merrte. Kopshtari iu përgjigj me qetësi kalifit: “Kalifi! Unë kam vetëm një dëshirë, ajo është të më japin një konfirmim me shkrim se nuk jam nga familja Barmeki!”
Përgjigja e kopshtarit ndaj kalifit ngjalli habi të madhe. “Në një kohë kur të gjithë duan dhe mezi presin të lidhen në një farë mënyre me familjen Barmeki, ju dëshironi të kundërtën. Pse po ikni nga familja Barmeki?” pyeti i habitur Harun Rashidi.
“Keni të drejtë, unë jam nga familja Barmeki, por ju më pyetët nëse kisha një dëshirë dhe unë thashë dëshirën time, dhe kjo është të më jepni një konfirmim me shkrim se nuk kam lidhje me familjen Barmeki,” me guxim kopshtari. u përgjigj.
Dita ditës, çdo ditë e më shumë në veshin e kalifit vinin vërejtjet nga vendet fqinje për drejtimin e punëve shtetërore të familjes Barmeki.
Dashurinë dhe besimin e madh që gëzonin veçanërisht nga Harun Rashidi, Barmekidët filluan të përfitojne(shfrytezojn)
Më në fund, një lajm i mirë për shumë njerëz që prisnin që Harun Rashid të zgjohej dhe të kuptonte se ata që halifi i respekton më shumë dhe u beson më shumë janë në fakt armiqtë e tij më të mëdhenj, ata që interesat personale janë mbi interesat e njerëzve dhe shtetit. I bindur se informacioni për Barmekidët ishte i saktë, Harun Rashid urdhëroi ekzekutimin e familjes Barmek, me përjashtim të të moshuarve, të cilët urdhëroi t’i hidhnin në burg.
Fjalët e kalifit u vunë shpejt në veprim. Në vitin 803, veziri Xhaferi, i cili ishte ditë e natë me Kalifin, u ekzekutua!” Babai i tij Jahja dhe vëllezërit Fazili, Muhamedi dhe Musa përfunduan pas hekurave.
Të njëjtin fat pësoi edhe pjesa tjetër e familjes, pasuria iu konfiskua dhe iu kthye bejtu- l-malit. Kështu, dikur familja Barmeki më e fuqishme, me ndikim dhe më e pasur e ka përfunduar në mënyrë të palavdishme lojën e saj në skenën historike.
Po kopshtari?
Sipas urdhrit të halifit, ushtarët erdhën për të marrë kopshtarin, ose do ta vrisnin ose do ta burgosnin. Por kopshtari nxori menjëherë provat me shkrim, të cilat ia dha personalisht kalifi, duke thënë se ai nuk ishte nga familja Barmeki.
“E shihni, unë nuk jam nga familja Barmeki”, iu përgjigj me mençuri ushtarëve.
Një raport mbi ekzekutimin e familjes Barmeki i paraqitur Harun Rashidit thoshte se operacioni ishte i suksesshëm, të gjithë anëtarët e familjes Barmeki u ekzekutuan ose u burgosën, përveç një njeriu të cilit nuk mund t’i bënin asgjë sepse kishte një letër me nënshkrimin e kalifit.
Në momentin që veshët e kalifit dëgjuan fjalitë e fundit të raportit, kalifi ndaloi dhe tha: “Më kujtua… Më sillni atë njeri menjëherë”
Kur kopshtari doli para halifit, Harun Rashid e pyeti: “Atë ditë më kërkove dëshmi me shkrim se nuk je nga familja Barmeki – tani na trego nga e dinit se do të vijnë këto ditë?”
Kësaj pyetje kopshtari iu përgjigj: “Ju e dini o halif”. Ditën që veziri u ngjit mbi supet tuaja për të mbledhur një mollë… Atë ditë thashë me vete: Ja fundi ynë më afër se sa duket.”
“Por unë i thashë të më ngjitej mbi supe”, u përgjigj Harun Rashid me një ton mbrojtës.
“Nuk është aq e rëndësishme, i nderuar kalif. Fjalët e tua se mund të të ngjiten mbi supe flasin për madhështinë dhe bujarinë tënde… Edhe pse thua se veziri të ngjitet mbi supe, veprimi i tij i ngjitjes mbi supe është një tregues i qartë i arrogancës, mosrespektimit dhe arrogancës së tij ndaj jush personalisht dhe vendin, ju përfaqësoni!”
“Isha vetëm disa hapa larg jush. Veziri mundeshte që mos të shkelë mbi supet e juaja dhe të më thërriste mua të marre mollën për ju…”
“Nëse një njeri, edhe nëse është vezir, tregon aq shumë guxim dhe mendjemadhësi, sa nuk sheh asgjë të keqe të ngjitet mbi shpatullat e kalifit, kjo është një shenjë se kësaj shoqërie i ka ardhur fundi. E pashë këtë aksident atë ditë dhe prandaj kërkova që të më jepni konfirmimin”, përfundoi kopshtari.
Pa asnjë përfundim!
Shkruan: Mr. Samed Omerdiq
Përktheu: Sadri Iljazi
